Zombies: een bloedige geschiedenis

Het geloof in zombies is afkomstig uit Hispaniola, een eiland in de Caraïbische Zee en een voormalige Spaanse kolonie. Tegenwoordig maakt het westelijke deel van Hispaniola deel uit van Haïti.

Dat juist in Haïti mensen in zombies geloofden was geen toeval. De geschiedenis van Haïti wordt gekenmerkt door onrecht en onderdrukking. Slaven zochten troost in voodoo, een geloof dat sterk is beïnvloed door de West-Afrikaanse vodun-religie. Volgens mensen die in voodoo geloven is een zombie een gedeeltelijk ontzield lichaam.

Het bloedige verhaal van de slavernij op Haïti begint met een man die door veel Amerikanen nog steeds wordt bewonderd.

Christopher Columbus was de eerste Europeaan die Haïti bereikte en onder zijn leiding werd de plaatselijk bevolking tot slaaf gemaakt. Slaven werden zo slecht behandeld dat ze meestal slechts enkele jaren in leven bleven.

De inlanders die verzet pleegden werden verminkt of vermoord. Ziektes deden de rest. De oorspronkelijke inwoners van Haïti waren in gevangenschap bijzonder kwetsbaar voor epidemieën en hadden geen weerstand opgebouwd tegen de ziektekiemen die de Europeanen met zich mee hadden gebracht.

Miljoenen inlanders stierven onder het Spaanse juk en al snel waren er geen arbeidskrachten meer voor het werk in de mijnen en op de plantages. Om dit probleem op te lossen importeerden de Spanjaarden nieuwe slaven uit West-Afrika.

Ook deze slaven werden onmenselijk behandeld. De combinatie van de grimmige realiteit van slavernij en elementen van diverse Afrikaanse religies stond aan het begin van voodoo.

Sommige slaven gingen geloven dat slechte slavenmeesters letterlijk de ziel van hun slachtoffers roofden en zo volledige gehoorzaamheid afdwongen. Maar het geloof in voodoo beperkte zich niet tot slaven.

Blanke meesters dwongen zwarte vrouwen tot seks en zo ontstond er een grote middenklasse van vrije mensen met een gekleurde huid. Hierdoor werd voodoo ook onder niet-slaven bekend. Tot op de dag van vandaag geloven veel Haïtianen nog steeds in voodoo.

De meeste voodoo priesters proberen mensen te helpen en te beschermen, maar sommige priesters claimen dat ze door het uitspreken van een vervloeking iemand in een zombie kunnen veranderen.

Een populaire theorie is dat in het verleden sommige voodoo priesters hun slachtoffers in een toestand van schijndood brachten door een krachtig gif toe te dienen.

Volgens deze theorie werd het schijnbaar levenloze lichaam van een vergiftigd slachtoffer na zijn begrafenis clandestien door de priester opgegraven. Tegen die tijd had het onfortuinlijke slachtoffer een hersenbeschadiging veroorzaakt door zuurstofgebrek.

De voodoo priester overtuigde het getraumatiseerde slachtoffer er vervolgens van dat hij een zombie was en als slaaf de priester moest dienen.

Wetenschappers twijfelen tegenwoordig aan de waarheid van dit soort verhalen. Hoewel sommige soorten gif een schijndood kunnen veroorzaken, is het onwaarschijnlijk dat voodoo priesters een dergelijk gif konden produceren en daarna exact in de juiste dosis konden toedienen.

Toch zijn er tot op de dag van vandaag hardnekkige verhalen over mensen die door slechte voodoo priesters in een zombie zijn veranderd. Dat heeft misschien te maken met het feit dat Haïti nog steeds veel onrecht kent.

​

Volgens internationale organisaties is slavernij in het huidige Haïti ook nu nog een groot probleem. De meeste slaven zijn kinderen uit arme gezinnen die bij onofficiële 'pleeggezinnen' inwonen en onbetaalde arbeid verrichten.

Deze kinderen zijn vaak ondervoed en kunnen ongestraft mishandeld en misbruikt worden. Als volwassen hebben deze mensen door een gebrek aan opleiding en een zwakke gezondheid vaak weinig toekomstperspectief. Ze zijn dan een gemakkelijke prooi voor gewetenloze mensenhandelaren.

Bij deze gruwelijke realiteit verbleken de verhalen over zwarte magie en wandelende doden. Soms is de werkelijkheid wreder dan de mythe.